ابر رقابت چیست؟ معرفی فرآیند و رویدادهای نوظهور رقابتی

ابر رقابت یا Hyper Competition نتیجه پیچیده شدن دنیای کسب و کار است. ابر رقابت یا ضد رقابت نوعی از شدت یافتگی رقابت را بین فعالان صنعت بیان می‌کند که در اثر آن شرکت‌های قدرتمند، شرکت‌های کوچک را به بیرون گود می‌اندازند. ضمن آن‌که محصولات و خدمات به مرور دارای کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تری می‌شوند. به طور کلی رقابت موهبتی بی‌نظیر برای مشتریان است. اگر دقت کنید شرکت‌های که به صورت سرطانی بزرگ شده‌اند و عملاً در سطح خود بی‌رقیب محسوب می‌شوند، کم کم با کاهش مشتری‌مداری و کیفیت خدمات و محصول همراه هستند. با این حال ابررقابت که شکلی تشدیدیافته از رقابت است، از سوی شرکت‌ها آزاردهنده و دشوار است. در ادامه این دشواری را توضیح می‌دهیم.

در مقاله «ریشه استراتژی چیست؟» ذکر کردیم که ریشه استراتژی و رشته مدیریت استراتژیک کنونی رقابت است. رقابت یکی از ارکان مهم زندگی روزمره ماست. رقابت باعث شده شرکت‌ها برای زنده ماندن و موفقیت خود مرتباً و به سرعت مزیت‌های رقابتی پی در پی ایجاد کنند. امروزه شرایطی از سرعت نوآوری‌ها و شرایط تکنولوژیک پیش آمده که دیگر حفظ مزیت رقابتی و تلاش برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار محکوم به فناست. ابر رقابت باعث شده است که شرکت‌ها استراتژی «بهترین دفاع حمله است» را سرلوحه کار خود قرار دهند.

فرآیند ابر رقابت در قیمت و کیفیت

فرض کنید چند شرکت در یک حوزه با هم به رقابت می‌پردازند. در این وضعیت با فرض ثابت بودن کیفیت، شرکت 1، برای ایجاد مزیت رقابتی، قیمت محصولات خود را به پایین می‌کشد، در این صورت در واکنش به این حرکت، شرکت 2 نیز کاهش قیمت را به کار می‌گیرد. در این حالت به صورت دومینووار، کل شرکت‌ها قیمت خود را کاهش می‌دهند. این وضعیت یعنی کاهش قیمت آن‌قدر از سوی شرکت‌ها تکرار می‌شود که نهایتاً برای پیروزی در رقابت، شرکت‌ها بعد از مدتی به کف قیمت ارائه شده یعنی نزدیک به هزینه تمام شده می‌رسند. در این وضعیت کسب و کار کاهش شدید درآمدزایی دارد. لذا جرقه بعدی در رقابت، توسط نوآوران انجام می‌شود. آن‌ها که با ایجاد نوآوری در کالا یا خدمات خود، فضای رقابتی را به بالا انتقال می‌دهند. در آن‌صورت بعد از مدتی که مزیت مورد نظر دچار تقلید شد، دوباره وضعیت ابر رقابت تکرار خواهد شد. در این وضعیت، شرکت‌های کوچک در صورتی موفق خواهند بود که حجم بالایی از نوآوری و خلاقیت چه تکنولوژیک و چه غیر آن داشته باشند.

روندهای نوظهور رقابت

امروزه شرکت‌ها برای دفع مسائل ناشی از ابررقابت، به راهکارهای همکارانه روی آورده‌اند. راهکارهای همکارانه، شرکت‌های متمرکز بر نیازهای یکسان یا مشابه ولی غالباً با مدل درآمدی مختلف را دور هم می‌آورد. به طور مثال اگر شرکت A در زمینه فروش کتاب و شرکت B در زمینه فروش ویدئوهای آموزشی فعالیت داشته باشند، نوعی از همکاری بین آن‌ها به وجود می‌آید. به طور مثال محصولاتی روانه بازار می‌شود که شامل کتاب با ضمیمه ویدئوهای آموزشی است. در این صورت ارزش ارائه شده به مشتری بیش‌تر می‌شود و هردو شرکت از این معامله سود می‌برند. در غیر اینصورت برای جذب مخاطب نیازمند به آموزش باید با یکدیگر رقابت می‌کردند و بخش زیادی از منابع خود را مصرف می‌کردند.